لجستیک در حقیقت به فرایندی گفته می‌شود که از زمان تولید و یا ورود یک کالا، در هر سطح و اندازه‌ای، به بازار صورت می‌گیرد تا آن کالا در نهایت به دست مصرف‌کننده برسد این فرایند از سه مرحله اصلی برنامه‌ریزی، انتقال و نظارت تشکیل شده است. اگر بخواهیم تعریف علمی برای آن ارائه دهیم باید بگوییم علم مربوط به حرکت و انتقال یک کالا در طول زمان و مکان است. زنجیره تامین در یک تعریف ساده و خلاصه، شبکه‌ای از فعالیت‌ها است که به منظور توسعه محصول، بازاریابی، تهیه مواد و نیازهای اولیه، مدیریت ارسال و تدارکات (لجستیک) و به کارگیری روشهای مدرن در تحقق اهداف سازمان انجام می‌شود.
مقدمه
در ابتدا نیاز است با مفهوم لجستیک آشنا شویم که دراین‌خصوص در گام اول، یکی از موارد حائز اهمیت بررسی تفاوت میان لجستیک و زنجیره تأمین است.
لجستیک در حقیقت به فرایندی گفته می‌شود که از زمان تولید و یا ورود یک کالا، در هر سطح و اندازه‌ای، به بازار صورت می‌گیرد تا آن کالا در نهایت به دست مصرف‌کننده برسد این فرایند از سه مرحله اصلی برنامه‌ریزی، انتقال و نظارت تشکیل شده است. اگر بخواهیم تعریف علمی برای آن ارائه دهیم باید بگوییم علم مربوط به حرکت و انتقال یک کالا در طول زمان و مکان است. زنجیره تامین در یک تعریف ساده و خلاصه، شبکه‌ای از فعالیت‌ها است که به منظور توسعه محصول، بازاریابی، تهیه مواد و نیازهای اولیه، مدیریت ارسال و تدارکات (لجستیک) و به کارگیری روشهای مدرن در تحقق اهداف سازمان انجام می‌شود. به‌طورکلی لجســتیک بخشی از زنجیره تأمین است و حــوزه گسترده‌ای اســت کــه انــواع فعالیت‌های متنوعــی را در ارتبــاط بــا حمل‌ونقل، جابه‌جایی، ذخیره‌سازی و ترکیــب آنهــا، و دیگــر خدمــات دارای ارزش‌افزوده را شــامل می‌شود. براین‌اساس و باتوجه‌به حــوزه تمرکــز ایــن مطالعــه، لجســتیک بــه دو بخــش حوزه‌های اصلــی و فرعــی تقســیم شــده اســت.
حوزه‌های اصلــی
ایــن حــوزه شــامل فعالیت‌های اصلــی و پایه‌های لجســتیک اســت کــه مــواردی چــون حمل‌ونقل و جابه‌جایی برون‌شهری و بین‌المللی، ذخیره‌سازی و توزیــع کالا (شــامل ذخیره‌سازی بــه همــراه حمل‌ونقل) را در بــر می‌گیرد.
حوزه های فرعی:
شامل فعالیت‌های حمل‌ونقل درون‌شهری، پستی، گمرکی و مانند آن است بـه جـز مـوارد مـورد اشـاره در جـدول زیر، فعالیت‌های لجسـتیکی واحدهـای صنعتـی، معدنـی و تجـاری انجـام شـده جهـت رفـع نیازهـای کسب‌وکار، نیـز ممکـن اسـت مشـمول قوانیـن و مقـررات بخـش لجسـتیک گردنـد. به‌عنوان‌مثال در ایـن زمینـه می‌توان بـه انجـام حمل‌ونقل توسـط نـاوگان ملکـی و یـا نگهـداری کالا در انبارهـا، سردخانه‌ها و سـیلوهای تحـت مالکیـت شرکت‌ها اشـاره نمـود. البتـه لازم بـه ذکـر اسـت کـه در دنیـای امـروزی، برون‌سپاری امـور لجسـتیک بـه شرکت‌های ارائه‌کننده خدمـات لجسـتیکی رویکـردی مرسـوم و مطلـوب اســت. چــرا کــه مالکیــت نــاوگان و زیرساخت‌های ذخیره‌سازی می‌تواند منجــر بــه تحمیــل هزینه‌های اضافــی و کاهــش کارایــی فعالیت‌های شرکت‌ها گــردد.
| نوع نقش | حوزه‌های اصلی | حوزه‌های فرعی | تمام یا بخشی از حوزه‌ها | ||||
| حمل‌ونقل و جابه‌جایی برون‌شهری و بین‌المللی | ذخیره‌سازی | توزیع | حمل‌ونقل درون‌شهری | پست | امور گمرکی | ||
| سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری | وزارت راه و شهرسازی و نهادهای تابعه | وزارت صنعت، معدن و تجارت | وزارت صنعت، معدن و تجارت | وزارت کشورهای و شهرداری‌ها | وزارت ارتباطات و فناوری‌ها اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی | وزارت امور اقتصادی و دارایی و گمرک ج.ا.ا. | سازمان برنامه‌وبودجه |
| مالکیت و توسعه زیرساخت‌ها | نهادهای تابعه وزارت راه و شهرسازی | – | – | شهرداری‌ها | – | گمرک ج.ا.ا | – |
| تأمین مالی | صندوق توسعه ملی صندوق توسعه حمل‌ونقل صندوق توسعه صنایع دریایی | – | – | – | – | – | سازمان برنامه‌وبودجه |
| ارائه خدمات لجستیکی | مؤسسات باری، مالکان شخصی ناوگان جاده‌ای، شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی، مالکان واگن و لوکوموتیو، شرکت‌های کارگزار ترابری دریایی، مالکان شناورها، شرکت‌های هواپیمایی بازرگان‌های الکترونیکی حمل‌ونقل جاده‌ای | کارگاه‌های انبارداری و سردخانه داری | شرکت‌های پخش کالا | شرکت‌ها حمل‌ونقل بار شهری و حومه، استارت‌های تحویل درون‌شهری | شرکت ملی پست ج.ا.ا شرکت‌های پست سریع، استارت‌آپ‌های پستی | کارگزاران امور گمرکی | – |
یک نظر بگذارید
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. قسمتهای مورد نیاز با * مشخص شده اند