دومین نشست از سلسله نشست های هیئت اندیشه ورز “سازوکارهای حضور شرکت های صنعتی و دانش بنیان کشور در زنجیره های ارزش منطقه ای”، صبح روز پنج شنبه ۲۱ تیرماه به همت اندیشکده توسعه‌ صادرات ایران و بنیادملی نخبگان به صورت حضوری در محل خانه اندیشه ورزان و مجازی در بستر اسکای روم برگزار گردید.

این نشست به موضوع تکنوناسیونالیزم جدید و اثرات رقابت های ژئوپلتیک بر تغییر جهت مباحث زنجیره ارزش جهانی اختصاص داشت و آقایان دکتر امیر ذاکری عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و مدیر اندیشکده توسعه صادرات ایران و دکتر جواد مشایخ، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و معاون توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی ریاست جمهوری، به ارائه حول این موضوع پرداختند.

در ابتدا دکتر ذاکری، ارائه را آغاز کرد و بیان داشت: در مورد زنجیره های ارزش جهانی در در دو سطح خرد ( مدیریتی) و کلان (اقتصادی و سیاستگذاری) می توان بحث کرد. ما در این ارائه به سطح خرد و نقش شرکت هایی که زنجیره ها را شکل می دهند می پردازیم.

سپس ایشان بین المللی شدن و دو بعد آن  یعنی تنوع بخشی به بازارهای صادراتی و افزایش عمق حضور و سپس بعضی از نظریات بین المللی شدن شرکت ها مانند Uppsala و OLI را تشریح نمودند. سپس به مبحث بین المللی شدن نوآوری پرداختند و یک گونه شناسی در این زمینه ارائه کردند.

ایشان سپس بیان داشت که تحولات سیاست بین الملل مانند جنگ تجاری چین و آمریکا، جنگ اوکراین و سهم بیشتر بریکس از G7 در اقتصاد جهانی، مفاهیم پایه کسب و کار بین الملل و بین المللی شدن را دستخوش تغییر قرار داده است و در ادامه سعی می کنیم اثر این تحولات را بر این نظریات بررسی کنیم.

در ادامه دکتر مشایخ به ارائه پرداخت و بیان داشت: نظریات سطح خرد و کلان لزوما مستقل از هم نیستند و هم تکاملی دارند. هم چنین باید توجه کنیم  شرایط و مسائل کشورهای در حال توسعه ای مانند ترکیه و مالزی با ایران متفاوت است.

در ادامه وی به اشاره به دو مفهوم ملی گرایی فناوری و جهان گرایی فناوری، بیان داشت که دیگر به جهانی سازی به عنوان یک گزاره قطعی نگاه نمی شود و به تعبیری ما وارد دوره پساجهان گرایی فناوری وارد شده ایم که این البته به معنی بازگشت به دوره ملی گرایی فناوری نیست. بلکه نوعی منطقه گرایی فناوری است.

در بخش دوم ارائه ها، دکتر ذاکری به ادامه ارائه خود پرداخت و موج جدید ملی گرایی فناوری را تشریح و با ملی گرایی فناوری سنتی مقایسه کردند و اثرات این موج جدید را بر شرکت های چندملیتی بررسی کردند.

سپس مباحث دیگری مانند شرکت های چندملیتی نوظهور، اثر جنگ سرد بر EMNE ها و اثر تحریم بر بین المللی شدن کسب و کارها توسط ایشان ارائه شد.

دکتر مشایخ در بخش دوم ارائه خود، در مورد اینکه در این شرایط و نظم جدید چه فرصت ها و تهدیدهایی برای ما وجود دارد، مطالبی بیان نمود.

وی به مشارکت ایران در تدوین استانداردها برای فناوری های نوظهور تاکید کرد.

هم‌ چنین نقش سازمان ها و پیمان های منطقه ای را در زمانه ای که سازمان های بین المللی ناکارآمدی خود را نشان دادند، مهم دانست و بیان داشت عضویت در شانگهای و اوراسیا ظرفیت های جدید برای ما ایجاد می کند.