طرح پژوهشی طراحی شبکه ارتباطی توسعه صادرات شرکت های دانش بنیان کشوربرای بالفعل شدن ظرفیت های شرکت های دانش بنیان کشور در بازارهای جهانی، نیاز مبرمی به شبکه سازی میان توانمندی های داخلی و فرصت ها و بازیگران خارجی وجود دارد. مراکز نوآوری صادراتی (بین‌المللی) یکی از بازیگرانی کانونی در ایجاد چنین شبکه‌های ارتباطی هستند که هنوز شناخت مناسبی از نقش و کارکردهای آنها در کشور وجود ندارد لذا پروژه ای تحت عنوان (طراحی شبکه ارتباطی توسعه صادرات شرکت های دانش بنیان کشور) از تیرماه جاری (1401) توسط اندیشکده توسعه صادرات و با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در حال انجام است.در این پژوهش به بررسی پیشینه نظری و ادبیات علمی حوزه مراکز رشد بین المللی پرداخته شده است و سپس برای طراحی این مراکز در بستر کشور ایران با رویکرد مطالعه چندموردی، سه مرکز نوآوری دارای فعالیت های بین المللی گسترده در کشور انتخاب و با انجام مصاحبه های عمیق با بیش از بیست نفر از مدیران و خبرگان مرتبط با این سه مرکز، کارکردهای اصلی مراکز نوآوری صادراتی در کشور شناسایی شدند.پس از تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، مدلی به عنوان طراحی شبکه ارتباطی توسعه صادرات شرکت های دانش بنیان کشور، تدوین و پیشنهاد شده است. این پژوهش از حیث پرداختن به مفهوم مراکز رشد بین المللی در جهت رشد صادرات شرکت های فناور در کشور ایران، نوآور است و می تواند راهکاری برای تاسیس این مراکز در راستای کمک به توسعه صادرات شرکت های فناور با توجه به بستر کشور ایران باشد.این طرح تحقیقاتی آخرین مراحل خود را طی میکند و پس از تایید نهایی خلاصه ای از آن منتشر خواهد شد.

چکیده فعالیت‌های صورت گرفته برای اتمام طرح پژوهشی

برای فعال شدن شرکت‌های دانش بنیان در بازارهای جهانی، نیاز مبرمی به شبکه‌سازی میان توانمندی‌های داخلی و فرصت‌ها و بازیگران خارجی وجود دارد. مراکز رشد صادراتی (بین‌المللی) یکی از بازیگران کانونی هستند که هنوز شناخت مناسبی از آن‌ها در کشور وجود ندارد. هدف این مقاله تبیین نقش مراکز رشد صادراتی با استخراج مولفه‌های کارکردی و فضای کاری آنها و سپس ارائه مدل مفهومی شبکه ارتباطی است که این مراکز در آن به عنوان هاب و تسهیل‌گر بین‌المللی شدن شرکتهای دانش بنیان عمل می‌کنند. در این پژوهش، با رویکرد اکتشافی و با اتخاذ راهبرد مطالعه چندموردی، سه مرکز نوآوری دارای بیشترین فعالیت بین‌المللی در کشور انتخاب شدند. منابع داده‌ای عبارت است از اسناد و گزارشهای منتشرشده از مراکز و خصوصا مصاحبه‌های عمیق با 22 نفر از مدیران و خبرگان مرتبط با آن‌ها که با روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفتند. مطابق نتایج 11 مضمون سازمان دهنده از کارکردهای مراکز نوآوری صادراتی شناسایی شد که متعاقبا در قالب 5 مضمون فراگیر دسته بندی شدند که عبارت است از: مربیگری صادراتی، خوشه‌بندی شرکت‌ها، پیوندهای ضعیف، پیوندهای قوی و حفاظت راهبردی. این نقش‌ها به همراه توصیفی از فضای کاری مراکز و شبکه ارتباطی آن‌ها برای صادرات، در قالب یک مدل شماتیک ارائه شدند. همچنین با ارزیابی میزان تحقق نقش‌های فوق در سه مرکز، سه سطح بلوغ، شامل «در حال رشد»، «بسترساز» و «آغازگر» برای یک مرکز نوآوری صادراتی پیشنهاد شد تا بدین ترتیب مسیر توسعه فراروی مراکز رشد در کشور جهت ارائه خدمات صادراتی روشن‌تر شود.